Bây giờ mình sẽ chỉ cho các bạn cách chơi cờ:
Đầu tiên mình xin lưu ý: cờ vây là môn cờ mà người chơi sử dụng các quân cờ đặt ở đường kẻ chứ không phải ở trong ô (đây là loại cờ khác). Về sau mình sẽ giải thích rõ.
Luật chơi cờ vây đơn giản
Sau đây là luật chơi cờ vây cơ bản, cho những bạn nào muốn tìm hiểu thêm về môn cờ vây. Có một số chỗ tớ tải hình lên không được, thông cảm nha!
Luật chơi cờ vây đơn giản:
Bạn lần đầu tiên đến với cờ vây, bạn lúng túng không biết bắt đầu như thế nào. Bài viết sau đây nhằm giúp bạn hiểu rõ về luật chơi cơ bản của cờ vây. Chúc bạn một khởi đầu thật tốt,và mong bạn sẽ ngày càng yêu thích trò chơi trí tuệ này.
1. Bàn cờ và quân cờ
Cờ vây là 1 trò chơi trí tuệ bắt nguồn từ châu Á, và nay nó được phổ biến trên rất nhiều nước trên thế giới,theo thống kê sơ bộ thì số người tham gia bộ môn này lên đến vài chục triệu người. Đầu tiên,để chơi cờ vây,bạn cần phải có bàn cờ và quân cờ.
+Bàn cờ vây tiêu chuẩn gồm có 19 đường ngang và 19 đường dọc (xem hình minh họa). Tuy nhiên bạn có thể chơi cờ vây trên các bàn cờ có kích cỡ lớn hơn hoặc nhỏ hơn, ngoài bàn 19x19 thì các bàn cờ loại 13x13 và 9x9 thường được dùng cho các ván hướng dẫn người mới chơi,hoặc để thư giản,xả stress.
+ Quân cờ vây có 2 màu trắng hoặc đen, hình tròn có đường kính khoảng 22mm. Quân cờ được làm bằng nhựa hay bằng đá.
Hình trên là 1 bàn cờ vây tiêu chuẩn 19x19. Các điểm tròn tô đậm là các điểm sao (hoshi), chúng chỉ đơn giản giúp bạn nhìn bàn cờ 1 cách "rõ ràng" hơn.
2. Bắt đầu trò chơi
Cờ vây là 1 trò chơi đối đầu giữa 2 người,tương tự cờ tướng hay cờ vua. Nhưng trong cờ vây,bạn bắt đầu với 1 bàn cờ trống. Mỗi người chơi lần lượt đặt quân cờ theo màu của mình (đen hoặc trắng), lên bàn cờ. Các quân cờ được đặt vào các giao điểm giữa đường kẻ ngang và đường kẻ dọc, bạn có thể đặt quân cờ vào bất kì giao điểm còn trống nào trên bàn cờ, trừ các điểm đã "hết khỉ" (xem phần sau để rõ hơn)
3. Nhóm quân và khí
a. Nhóm quân:
Các quân cờ vây được nối với nhau tạo thành 1 nhóm quân, nếu chúng cùng nằm trên một đường thẳng,và không có khoảng trống hay quân của đối phương ngăn cách chúng, gọi là nằm kề nhau. Trong hình minh họa 1, nếu bạn đặt 2 quân cờ ở 1 điểm A và B, chúng sẽ nối với nhau, ngược lại, 2 quân cờ ở 2 điểm B và C sẽ không được xem là nối với nhau.
Hình 1
b. Khí
Trong hình minh họa 2,4 quân cờ trắng được đánh dấu tạo thành 1 nhóm quân, nhóm quân này hiện có 5 khí (đánh dấu tam giác), là 5 giao điểm còn trống nằm kề với chúng. Một nhóm quân bị đối phương bao vây hết khí sẽ bị lấy ra khỏi bàn cờ,và trở thành "tù binh" của đối phương (xem phần sau để rõ hơn). Nếu quân đen muốn vây bắt 4 quân trắng, bạn phải đi vào tất cả các giao điểm đươc đánh dấu tam giác trên bàn cờ.
4. Bắt quân và tù binh
Khi 1 người chơi lấp hết khí cuối cùng của nhóm cờ của đối phương, anh ta sẽ bắt được nhóm cờ đó, và có thể lấy chúng ra khỏi bàn cờ. Khi 1 nhóm quân chỉ còn 1 khí cuối cùng, ta gọi chúng đang ở trong trạng thái "atari"
Hình 1: 3 quân cờ trắng đang ở trong trạng thái atari
Hình 2: Đen đánh vào điểm 1, anh ta lấp hết các khí của quân trắng.
Hình 3: Vậy các quân trắng đã bị bắt, và lấy ra khỏi bàn cờ, trở thành tù binh cho quân đen.
5.Đám quân sống và đám quân chết
Một đám quân chết là 1 đám quân mà người chơi có thể chắc chắn là sẽ vây bắt được,mà không phải mất thêm gì. Một đám quân sống là 1 đám quân mà người chơi không thể nào vây bắt được.
Hình 1: Trong trường hợp bình thường,quân trắng không thể đánh vào điểm đánh dấu tam giác,vì nếu đánh vào đây,quân cờ trắng sẽ hết khí ngay lập tức. Nhưng trong trường hợp này, nếu trắng đánh vào đây với mục đích bắt được đám quân đen liền ngay lập tức (vì lúc này nhóm quân đen cũng hết khí), thì trắng có quyền đi vào đây và bắt đám quân đen. Đám quân đen như trong hình chỉ có 1 khí trống trong góc,gọi là 1 mắt. Đám cờ 1 mắt bị bao vây giữa quân địch không còn đường nối ra ngoài được xem là 1 đám cờ chết,ngay cả khi trắng chưa siết hết các khí ngoài như trong hình
http://vncovay.org/go/attachment.php...184216&thumb=1Hình 2: Đám cờ sống Quân đen trong hình có 2 mắt (2 điểm trống ở giữa). Trắng sẽ không thể đi vào 1 trong 2 điểm đó, vì đi vào bất kì điểm nào thì trắng cũng sẽ hết khí ngay,còn đen vẫn còn 1 khí, ở điểm còn lại. Vậy đám cờ đen chắc chắn sống dù trắng đã bao vây hết bên ngoài. 1 đám cờ 2 mắt bị bao vây giữa lòng địch sẽ sống
Hình 3: sống chung Trong hình 3, nếu quân đen đi vào 1 trong 2 điểm đánh dấu,quân trắng sẽ đi vào điểm còn lại và bắt hết 3 quân đen. Ngược lại,nếu trắng đi vào 1 trong 2 điểm đánh dấu này, quân đen cũng sẽ đi vào điểm còn lại và bắt trắng. Cả 2 bên đều không muốn bị bắt,vì vậy sẽ không ai đi vào 1 trong 2 điểm này. Vậy đám cờ đen và đám cờ trắng đều sóng,gọi là sống chung
6. Luật đánh cướp
Một người chơi,khi đánh 1 nước cờ mới, không thể đưa bàn cờ trở về thế cờ giống y như khi họ đi nước cờ trước đó.
Hình 1: Nếu đen đi vào điểm a,sẽ bắt được quân cờ trắng đánh dấu (X) đang bị atari.
Hình 2: Trắng không thể ngay lập tức đi vào điểm b, vì như vậy bàn cờ sẽ trở về y chang như tình trạng ở hình 1. Trong trường hợp này, trắng buộc phải đi vào 1 điểm khác trên bàn cờ, và nếu đen không nối lại ở b (mà cũng đi vào 1 điểm khác), trắng có thể quay lại đánh tiếp ở b, và lúc này đến lượt đen phải đi 1 nước khác trước khi quay lại tình huống này. Đây gọi là luật đánh cướp (Ko), và bên nào nối lại được Ko của mình (vd quân đen nối điểm b trong hình),thì được gọi là thắng cướp. Nguyên tắc đánh cướp là bạn tìm cách đánh 1 nước nào khác buộc đối phương phải đỡ,vậy họ sẽ không có thời gian nối cướp, và bạn có thể quay lại đánh cướp tiếp.
7.Đất và cách tính điểm
Mục đích của cờ vây là chiếm thật nhiều đất,chứ không phải bắt được thật nhiều tù binh.
Đất là tập họp 1 hay nhiều điểm liền kề với nhau,được bao vây bởi 1 nhóm quân cờ cùng màu (của 1 trong 2 đối thủ, nhóm quân của ai thì đó là đất của người đó.
Hình 1: Trong hình trên,đám quân đen bao vây được 7 đất trong góc trên bên trái.
Cuối ván đấu, khi không còn các vấn đề về bao vây đất và sống chết của các nhóm quân cờ, 2 người chơi đồng ý "pass" lượt đi của mình,và bước vào giai đoạn tính điểm. Ai có nhiều đất hơn sẽ là người thắng cuộc. Tuy nhiên, cứ mỗi quân tù binh mà bạn bị bắt trong ván đấu,bạn sẽ bị trừ 1 điểm. Để dễ tính điểm, cuối ván đấu, ta sẽ lấp những quân tù binh bắt được của đối thủ trong ván đấu vào đất của họ ( các giao điểm còn trống bị bao vây mởi nhóm quân cờ của họ), và 2 bên sẽ đếm số giao điểm trống còn lại. Vậy,để thắng 1 ván cờ vây, bạn cần phải chiếm thật nhiều đất, và hạn chế tối đa số quân cờ bị bắt được
Đây là cách tính điểm cơ bản nhất, theo luật Nhật Bản (Japanese Rules). Đây là loại luật chơi phổ biến được áp dụng tại Việt Nam. Trong luật Nhật Bản, vì quân đen đi trước có lợi hơn, nên đến cuối ván quân trắng sẽ dc cộng thêm 6.5 đất (số 0.5 để tránh những ván cờ hòa) Hiện trên thế giới có nhiều loại luật chơi khác có cách tính hơi khác 1 chút (nhưng mục đích của ván cờ không thay đổi), forum sẽ lần lượt giới thiệu cho bạn trong những bài sau.
(Biên soạn bởi kimidori, forum vncovay.org, có tham khảo trang web hướng dẫn của liên đoàn cờ vây Pháp FFG)
Ngoài ra thì có bộ truyện tranh nổi tiếng liên quan tới cờ vây, đó là Hikaru no go.
Hikaru - Kì thủ cờ vây hay Hikaru no Go là một bộ truyện tranh của Nhật Bản. Tác giả của bộ truyện tranh này là Hotta Yumi và Obata Takeshi. Câu chuyện kể về quá trình học tập, thi đấu và cuộc sống của cậu bé Hikaru trên con đường cờ vây.
Trong bộ manga/anime này thì bạn có thể xem cách chơi cờ của các nhân vật qua đọc kì phổ, hay thế cờ. Ở những trang phụ đề cũng có dạy cách chơi cờ đơn giản. Với người mới chơi cờ, nên tập luyện nhiều nếu bạn thích thú với môn này! ^^